میراث آریا: جامعه عشایری یادگارانی از تاریخ درخشان و پرافتخار این سرزمین کهن سال با قدمتی نزدیک به 12 هزار سال تاریخی است. کوچ نشینی کهن‌ترین شیوه زیست بشر است که پابرجا بودن آن تا عصر حاضر از بزرگ‌ترین جاذبه‌های این شیوه معیشت است. کوچ، ذات زندگی عشایر است، آنها مدام در حال ییلاق و قشلاق هستند و زندگی‌شان پیوسته در گردش می‌گذرد. آنها ارتباط نزدیکی با طبیعت دارند و از شرایط آن بسیار آگاهند؛ تغییرات آب و هوایی اگر به تغییر اقلیم منجر نشود، نمی‌تواند عشایر را نگران کند.

حوزه استقرار عشایر شمال غربی ایران شامل عشایر مستقر در استان‌های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، زنجان و بخشی از گیلان است که به دلیل کوهستانی بودن منطقه از تنوع آب و هوایی برخوردار است. تعداد ۷۰۰ خانوار با ۳ هزار نفر جمعیت عشایری در استان شناسایی شده است.

قصه زیبای کوچ تمام شدنی نیست

بیشترین عشایر استان از ایل شاهسون با طایفه‌های مختلف هستند و در دو شهرستان زنجان و ماهنشان مستقر هستند که در ییلاقات واقع در شهرستان ماهنشان و آذربایجان شرقی حضور دارند، معمولاً زمان کوچ عشایر استان نیز از ابتدای تابستان تا نیمه نخست مهر با توجه به شرایط جوی ادامه می‌یابد. قریب به ۳۸۰ کیلومتر ایل‌راه در استان وجود دارد. در حال حاضر قریب به نیمی از سرپرستان خانوار عشایر استان عضو صندوق بیمه روستائیان، کشاورزان و عشایر قرار دارند.

جامعه عشایری یکی از اقشار مهم و زحمتکش در کشور ما که سومین جامعه بعد از جامعه شهری و روستایی را تشکیل می‌دهند. مردمانی که زندگیشان در کوچ تنیده شده و قصه زیبای کوچ برای هر یک از آن‌ها یک نماد استواری، اتکا و خود کفایی است که بر اساس برنامه و زمان‌بندی خاص خانه به دوش به دنبال مخمل سبز زمین راهی دشت و دامن می‌شوند تا با دامداری، کشاورزی، تولید لبنیات و صنایع دستی سهم خود را در رفع نیازهای کشور ادا کنند که سالانه قریب به ۲۵۰ تن گوشت قرمز از طریق پرواربندی و یک هزار و ۶۲۹ تن شیر همراه با سایر فراورده‌ها نظیر پشم، کرک، مشتقات لبنیات توسط عشایر استان تولید می‌کنند. مهمترین تولیدات لبنی عشایر لرستان شیر، روغن، کشک، کره، دوغ، ماست و پنیر و توف است و مهمترین صنایع دستی تولیدی شامل قالی، قالیچه، گبه، گلیم، زیلو، ورنی، جاجیم، چادر، حصیر، خورجین، توبره، چوقا، کلاه، دستکش، جوراب، گیوه و پاپوش است.

عشایر تعلق خاطر شدیدی نسبت به حفظ منابع طبیعی دارند و مراتع را جان و هستی خود می‌دانند. عشایر سه خصوصیت متمایز کننده نسبت به زندگی روستایی و کولی‌ها دار که اولی معیشت و اقتصاد عشایر است که بر اساس نگهداری دام است و دومی اینکه آنها دارای سلسله مراتب ایلی هستند و سالی ۲ بار کوچ می‌کنند.

نقش زنان در زندگی عشایری

زنان در زندگی عشایری، همپا و دوشادوش مردان تلاش می‌کنند و کارهای زنان چندان مرز زنانه و مردانه نمی‌شناسد اما زن در زندگی عشایری تنها عضوی است که زودتر از همه اعضا و پیش‌تر از طلوع خورشید بیدار می‌شود و شب هنگام نیز آخرین نفری است که چراغ سیاه چادر را خاموش می‌کند تا بعد از استراحتی کمتر از بقیه خودش را برای شروع روز پرتکاپویی دیگر آماده کند. نان در مسیر کوچ با مشکلات متعددی اعم عدم دسترسی کافی به امکانات بهداشتی و خدمات پزشکی به موقع، در صورت بارداری سختی در دسترسی به مراقبت‌های لازم دوران بارداری و خطرات زایمان‌های سخت مواجه هستند.

آداب و رسوم زندگی عشایری یکی از ظرفیت‌های بالقوه صنعت گردشگری در استان است که پیشرفت و توسعه در این صنعت کمک شایانی در شناسایی بهتر از این شهرستان و دیگر شهرهای استان خواهد داشت. عشایر می‌دانند که چه زمانی ایل را حرکت دهند و کجا را برای اتراق در نظر بگیرند؛ این نحوه زندگی موجب شده گردشگران با انگیزه‌های متعدد درباره یک منطقه یا ایل خاص یا حتی تجربه یک زندگی متفاوت به گردشگری معیشت یا گردشگری در ایل روی آورند.

آداب و رسومی که کمرنگ شده‌اند

زندگی عشایر با طبیعت آمیخته است و گردشگری عشایر با معرفی غذاها، نحوه زندگی، صنایع دستیِ بازی‌های و مراسم و آئین‌های متنوع بومی و محلی‌شان، استفاده درست از طبیعت و دیگر موارد، فرهنگ و اصالت اقوام این استان را به نمایش می‌گذارد و بسیاری از گردشگران مشتاق دیدار و آشنایی با این گونه از زندگی هستند. بدون وجودعشایر چرخه طبیعی اکوسیستم دچار اختلال شده و به زودی از بین می‌رود. کشور ما از جمله معدود کشورهایی است که در آن عشایری از همه اقوام در سراسر کشور پراکنده‌اند و هدف از جذب گردشگر، کمک به بقای این اقوام از طریق افزایش شاخص‌های سلامت و غیره است.

انتهای پیام/

انتهای پیام/